Flannery O’Connor’ın İyi İnsan Bulmak Zor (A Good Man Is Hard to Find) adlı öykü kitabı Metis Yayınları tarafından Türkçeye çevrilmiş ve 10 öyküden oluşan bir derlemedir. Bu kitap O’Connor’ın 1955’te yayımlanan öykü koleksiyonunun çevirisidir. İyi İnsan Bulmak Zor, Amerikan Güney Gotik edebiyatının tüm özelliklerini taşır: tekinsiz atmosfer, grotesk karakterler, kara mizah ve ahlaki çelişkiler. Kitap, Amerika’nın kasvetli manzaralarında geçen öykülerle dolu; bu öyküler sıradan insanların günlük hayatlarını anlatırken birdenbire şiddete, trajediye veya manevi bir yüzleşmeye kayar.
Kitabın temel sorusu, “iyi insan”ın ne olduğu ve gerçekten var olup olmadığıdır. Öykülerdeki karakterler genellikle ahlaki ikiyüzlülük, bencillik veya cehaletle doludur. O’Connor, iyilik ve kötülüğü mutlak kategoriler olarak sunmaz; aksine bu kavramların insan doğasında ne kadar bulanık olduğunu gösterir. O’Connor’ın Katolik bakış açısı öykülerde sıkça ortaya çıkar. Karakterler çoğu zaman farkında olmadan lütuf anlarıyla karşılaşır ancak bu anları kabul edip etmemek onların özgür iradesine bağlıdır. Şiddet, bu lütuf anlarının bir tetikleyicisi olarak işler. Öyküler, geleneksel değerlerin kaybolduğu, aile bağlarının zayıfladığı ve bireyciliğin yükseldiği bir dünyayı yansıtır. Güney’in nostaljik geçmişi, sıkça eleştirilen bir yanılsama olarak sunulur. Amerikan Güneyi’nin ırkçı yapısı, öykülerde alttan alta veya açıkça işlenir. O’Connor, bu konuyu romantize etmez; aksine ırkçılığın hem sıradanlığını hem de yıkıcılığını gözler önüne serer.
O’Connor’ın üslubu yalın ama yoğun bir sembolizmle doludur. Diyaloglar, karakterlerin iç dünyasını açığa vururken, ani şiddet sahneleri okuyucuyu sarsar. Kara mizah, öykülerin rahatsız edici tonunu hafifletir ama aynı zamanda derinleştirir. Flannery O’Connor okuyucuyu uzun uzadıya süslemelere, betimlemelere boğmaz. Cümleleri sade ama keskindir. Her bir cümle adeta altında kazıdıkça yeni anlamlar çıkan bir katman gibidir. Kısacası az lafla çok şey anlatır. O’Connor, absürtlükle gerçekliği, komiklikle korkuyu harmanlar. Bu da anlatımını hem çarpıcı hem düşündürücü kılar. O'Connor okuması kolay değildir; metinleri genellikle rahatsız edici, sarsıcı ve derin anlam katmanlarına sahiptir. Ama her bir öykü, tekrar tekrar okunmayı ve düşünülmeyi hak eder. Karamsardır çünkü karakterler genellikle kendi kusurlarıyla yok olur; umut doludur çünkü her öyküde bir lütuf anı gizlidir. O’Connor, okuyucuyu rahatlatmaz; aksine ahlaki ve manevi sorgulamalara zorlar.
"İyi İnsan Bulmak Zor" öykü kitabı, yayınlandığı dönemde eleştirmenlerden karışık tepkiler almış olsa da günümüzde Amerikan kısa öykücülüğünün başyapıtlarından biri olarak kabul edilmektedir. Kitap, içerdiği karanlık temalar ve alışılmadık üslubu nedeniyle bazı okuyucular tarafından rahatsız edici bulunurken, O'Connor'ın özgün sesi, keskin zekası ve karmaşık temaları derinlemesine işlemesi övgüyle karşılanmıştır.
İyi İnsan Bulmak Zor, Flannery O’Connor’ın edebiyat dünyasındaki eşsiz yerini kanıtlayan bir yapıttır. 10 öykü birbirinden bağımsız gibi görünse de ortak temalar ve üslup sayesinde bir bütün oluşturur. Bu kitap insanı konfor alanından çıkarır. Diliyle değil ama içeriğiyle sarsar. Okunan her öykü, insanın içindeki gölgeleri azıcık daha ortaya çıkarır. Bu yüzden İyi İnsan Bulmak Zor sadece okunacak bir kitap değil, karşılaşılacak bir deneyimdir. İyi İnsan Bulmak Zor, kolay bir okuma değil ama kesinlikle ödüllendirici bir deneyim. Eğer edebiyatın sizi zorlamasını, düşündürmesini ve hatta biraz ürpertmesini istiyorsanız, bu kitabı mutlaka okumalısınız.
Kitabı okurken aklımıza gelebilecek şarkılar
Ralph Stanley - O Death
Soundgarden - Black Hole Sun
Nine Inch Nails - Hurt
Johnny Cash - The Man Comes Around
Chelsea Wolfe - Feral Love
Wovenhand - Kingdom of Ice
0 Yorumlar